Als je bent gevaccineerd met AstraZeneca, is het belangrijk om kennis te nemen van nieuwe wetenschappelijke inzichten. Onderzoekers van het Universitair Ziekenhuis Gent ontdekten namelijk dat dit vaccin minder effectief is in het opwekken van beschermende antilichamen in je neus. En laat dat nu net de plek zijn waar het coronavirus vaak als eerste toeslaat. Deze bevinding werpt een nieuw licht op de bescherming die dit vaccin daadwerkelijk biedt tegen besmetting en verspreiding.
Je lichaam komt meestal via de bovenste luchtwegen in contact met het coronavirus. Precies daar zijn neutraliserende antilichamen nodig om het virus direct te stoppen. Volgens prof. dr. Philippe Gevaert, KNO-arts aan het UZ Gent, zorgen deze antilichamen ervoor dat het virus zich niet aan je cellen kan hechten via de spike-eiwitten. Zonder deze binding kan het virus zich niet verspreiden en word je dus minder snel ziek.
Gevaert licht toe: “Het coronavirus dringt ons lichaam binnen via de bovenste luchtwegen. Neutraliserende antilichamen in ons bloed maken het virus onschadelijk door de binding van de spike-eiwitten aan de menselijke cellen te blokkeren.”
Het onderzoek toonde aan dat het aantal mensen met deze neus-antilichamen sterk verschilt per vaccin. Van de deelnemers die het Pfizer-vaccin kregen, ontwikkelde 96 procent antilichamen in de neus. Bij de AstraZeneca-groep lag dit percentage aanzienlijk lager, namelijk op 59 procent.
De aanwezigheid van antilichamen in de neus blijkt geen abstracte meetwaarde, maar heeft directe invloed op je besmettingsrisico. De neus-antilichamen vormen immers een eerste verdedigingslinie die bepaalt of het virus überhaupt de kans krijgt om zich in je lichaam te nestelen.
Door het grote verschil in respons tussen Pfizer en AstraZeneca, wordt duidelijk dat het type vaccin grote invloed heeft op hoe goed je eerste afweer werkt. Daarmee is de discussie over welk vaccin ‘beter’ is, niet slechts een theoretische exercitie.
Het verschil is concreet en biologisch aantoonbaar, en dat heeft gevolgen voor je bescherming tegen Covid-19 én voor de kans dat je het virus overdraagt op anderen. Want hoe sneller het virus gestopt wordt, hoe minder kans het heeft om zich te verspreiden.
Pfizer-antilichamen
De Gentse onderzoekers gingen verder dan alleen het tellen van antilichamen. Ze onderzochten ook de kracht van de reactie, met opnieuw een voordeel voor het Pfizer-vaccin. Niet alleen had de Pfizer-groep meer antilichamen in de neus, die antistoffen bleken ook effectiever in het neutraliseren van het virus. Ze konden het spike-eiwit beter blokkeren en dus het virus doeltreffender uitschakelen.
Dat betekent dat het verschil tussen de vaccins niet alleen in hoeveelheid zit, maar ook in kwaliteit. Pfizer-antilichamen werken krachtiger tegen het virus, waardoor je als gevaccineerde minder snel ziek wordt én minder snel anderen kunt besmetten.
Opvallend genoeg bleek een eerdere besmetting met Covid-19 geen invloed te hebben op dit resultaat. Ook wie corona had doorgemaakt én gevaccineerd was, ontwikkelde niet automatisch betere neusafweer. Het type vaccin blijft bepalend voor de immuunreactie.
Meer onderzoek nodig
De onderzoekers benadrukken hoe belangrijk het is om je neus als toegangspoort voor het virus serieus te nemen in vaccinonderzoek. Ze wijzen erop dat juist daar de eerste strijd tegen een besmetting wordt geleverd. De aanwezigheid van antilichamen in de neus kan het verschil maken tussen directe afweer en een virus dat vrij spel krijgt in je lichaam.
Volgens professor Gevaert moet er veel meer aandacht komen voor de manier waarop vaccins lokaal werken. Vaccins zouden niet alleen systemisch, maar ook plaatselijk bescherming moeten bieden, precies op de plek waar het virus je lichaam binnendringt. “Als de antilichamen ook ter hoogte van de neus aanwezig zijn, kunnen ze daar al een eerste barrière vormen tegen het binnendringen van het virus,” stelt hij.
De oproep om het lokale immuunsysteem verder te bestuderen klinkt steeds luider, zeker nu er telkens nieuwe virusvarianten opduiken. Het blijft essentieel om vaccins te blijven toetsen op hun werking in de allereerste fase van blootstelling. Alleen met die kennis kun je bepalen welke vaccins het meest effectief zijn tegen zowel besmetting als verspreiding.
De resultaten van het UZ Gent-onderzoek maken duidelijk dat er meer schuilt achter vaccinbescherming dan antistoffen in je bloed. De neus blijkt een belangrijke frontlinie die per vaccin heel anders wordt ondersteund.
AstraZeneca scoort daarbij beduidend lager dan Pfizer, zowel in aanwezigheid als in de kracht van de antilichamen. De medische wereld staat voor de uitdaging om vaccins verder te optimaliseren op lokaal niveau. Want juist daar, in je neus, begint de strijd tegen Covid-19.
