De nieuwste peiling van Maurice de Hond bevestigt het beeld dat de PVV aan populariteit verliest. Eerder deze week publiceerde onderzoeksbureau Verian al vergelijkbare cijfers waarin de partij van Geert Wilders drie zetels moest inleveren. Tegelijkertijd weet D66 twee zetels te winnen, terwijl FVD met drie zetels stijgt. GroenLinks-PvdA en het CDA zakken beide met twee zetels. Ondanks deze verschuivingen blijven de verhoudingen tussen mogelijke regeringscombinaties vrijwel gelijk.
De huidige meting is de derde van Peil.nl sinds de verkiezingen. Vergeleken met de eerste peiling van 7 november zijn de veranderingen minimaal, net als bij de meting van 22 november. D66 noteert een winst van twee zetels, FVD wint er drie, en de PVV levert drie zetels in. GroenLinks-PvdA en het CDA verliezen beide twee zetels, waarmee hun dalende lijn zich voortzet.
Grote verschillen tussen onderzoeksbureaus
De resultaten van Peil.nl wijken af van de cijfers van Verian/1Vandaag, waar D66 zelfs vijf zetels zou hebben gewonnen en GroenLinks-PvdA vier zou hebben verloren. Volgens Maurice de Hond moeten die cijfers met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.
Het Verian-onderzoek baseert zich op ongeveer 1500 ondervraagden, wat volgens De Hond een foutmarge van drie zetels oplevert. “De gemelde 31 zetels kunnen dus net zo goed 28 of 35 zijn,” aldus De Hond.
Peil.nl werkt met grotere steekproef
Het onderzoek van Peil.nl is gebaseerd op tien keer zoveel respondenten als dat van Verian. De drie na-verkiezingsmetingen liggen bovendien dicht bij elkaar, wat volgens De Hond wijst op betrouwbaarheid.
Uit aanvullende analyses blijkt dat de winst van D66 beperkt blijft en dat de verliezen van GroenLinks-PvdA minder groot zijn dan door Verian werd gesuggereerd. Het CDA toont in zijn onderzoek juist een licht verlies, in tegenstelling tot de vermeende stijging in andere peilingen.
PVV-verlies en FVD-winst duidelijk zichtbaar
Zowel Peil.nl als Verian zien een verlies van drie tot vier zetels voor de PVV en een stijging van drie voor FVD. Dat duidt op een lichte herverdeling binnen het rechtse electoraat.
Deze ontwikkeling speelt een rol bij de verdere formatie, waar stabiliteit en coalitievorming centraal staan. Belangrijke thema’s zoals economie, migratie en duurzaamheid (zoekwoord: politiek nieuws) blijven de toon zetten in het debat.
Voorkeuren voor mogelijke regeringscoalities
De voorkeuren van kiezers voor verschillende regeringscombinaties zijn sinds de eerste meting nauwelijks veranderd. Nieuw in de peiling is de opname van een mogelijke minderheidsregering met D66, CDA en VVD.
Het patroon is duidelijk: kiezers van GroenLinks-PvdA en D66 geven de voorkeur aan een combinatie waarin GroenLinks-PvdA meedoet. CDA-stemmers blijven verdeeld over de opties.
Kiezers tonen verrassende voorkeur voor minderheidskabinet
Wanneer de gewenste coalitie niet haalbaar lijkt, neigen veel kiezers naar een minderheidsregering. Zo kiest driekwart van de GroenLinks- en D66-stemmers voor de combinatie D66, CDA en VVD als alternatief.
Bij CDA-stemmers is de verdeling ongeveer gelijk. Onder VVD-, JA21- en BBB-kiezers is de steun voor een minderheidskabinet zelfs negentig procent als centrumrechts geen optie is.
Rechts electoraat vindt minderheidsregering acceptabel
Opvallend is dat ook kiezers van PVV en FVD voor ongeveer 65 procent de combinatie D66-CDA-VVD-JA21 verkiezen wanneer die optie wordt aangeboden. Wordt alleen de minderheidsvariant voorgelegd, dan kiest bijna zestig procent daarvoor.
Hierdoor concludeert De Hond dat, hoewel het minderheidskabinet D66-CDA-VVD voor velen niet de eerste voorkeur is, het wel breed wordt geaccepteerd als een haalbare uitkomst van de formatie.
Breed draagvlak ondanks politieke verdeeldheid
De bevindingen tonen aan dat een groot deel van het electoraat bereid is compromissen te accepteren in ruil voor bestuurlijke stabiliteit. De politieke verhoudingen blijven complex, maar de steun voor een minderheidskabinet zou de formatie een nieuwe richting kunnen geven. Of dit scenario daadwerkelijk realiteit wordt, zal de komende weken blijken.
