De Nationale Herdenking op 4 mei blijft een ankerpunt in het jaar voor miljoenen mensen in ons land. Ook dit jaar stond de Dam in Amsterdam in het teken van bezinning, verbondenheid en het herdenken van hen die zich inzetten voor vrede en veiligheid. Opnieuw bewezen die twee minuten stilte hun kracht: je voelde de gezamenlijkheid, het respect en de waardigheid in de lucht hangen. Of je nu thuis zat, op een lokaal plein stond of tussen de duizenden aanwezigen op de Dam: dit was een moment dat je samen beleefde, in stilte, maar met een gedeeld gevoel.
Precies om 20.00 uur viel het land stil. De klokken luidden, waarna duizenden mensen op de Dam en miljoenen thuis of op andere plekken hun gedachten richtten op degenen die vielen voor onze vrijheid. Die stilte voelde niet leeg, maar geladen met betekenis.
Je zag het in de gezichten van de aanwezigen, in de manier waarop mensen elkaars nabijheid opzochten en in het respect waarmee iedereen zich overgaf aan het moment. Van jong tot oud, ongeacht afkomst of achtergrond: op dit moment stond iedereen gelijk in hun eerbetoon.
De plechtigheid op de Dam werd zoals elk jaar gekenmerkt door muzikale bijdragen, kransleggingen en persoonlijke toespraken die het belang van herdenken benadrukten. De sfeer was ingetogen, warm en doordrenkt van respect.
Wat opviel was de harmonie tussen verleden en heden: je merkte hoe mensen de herinnering aan oorlogsslachtoffers koppelden aan hedendaagse vraagstukken over vrede, vrijheid en menselijkheid. Het samenkomen had een troostende werking, waarin begrip en solidariteit centraal stonden.
Tijdens de ceremonie vond een opvallend voorval plaats dat even voor verwarring zorgde. Een aantal aanwezigen had een vlag bij zich, wat door omstanders verschillend werd geïnterpreteerd. Juist omdat het moment van stilte wordt beleefd als gedeeld en waardig, raakte dit bij sommigen een gevoelige snaar.
De politie besloot in te grijpen, niet met harde hand, maar met kalmte en aandacht. Enkele personen werden aangesproken en tijdelijk apart genomen om de rust op het plein te bewaren. De exacte betekenis van het vlagvertoon bleef onduidelijk, maar de autoriteiten benadrukten dat hun ingreep draaide om het waarborgen van de serene sfeer.
Wat volgde was een stroom aan reacties, zowel op het plein als online. Een deel van de aanwezigen vond het goed dat er werd ingegrepen. Voor hen is 4 mei een moment dat zich leent voor stilte en neutraliteit, vrij van uitingen die als persoonlijk of politiek kunnen worden opgevat. Zij benadrukten dat de kracht van de herdenking juist zit in het collectieve karakter ervan – dat je er bent namens iets groters dan jezelf.
Tegelijkertijd vonden anderen dat er ruimte moet zijn voor het tonen van verbondenheid of medeleven, zolang dit op een rustige en respectvolle manier gebeurt. Het gesprek dat volgde bleef overwegend genuanceerd: mensen wisselden perspectieven uit zonder te oordelen, en zo ontstond een dialoog over wat herdenken eigenlijk betekent.
De organisatie van de Nationale Herdenking heeft geen officiële verklaring afgegeven over het voorval met de vlag. Wel is duidelijk dat zij zich ieder jaar grondig voorbereiden op uiteenlopende situaties. Vrijwilligers, veiligheidsdiensten en medewerkers worden getraind om te handelen vanuit kalmte en respect, precies zoals ook nu gebeurde.
Daarmee bleef het verloop van de ceremonie intact. De essentie – bezinning in verbondenheid – werd niet aangetast. De organisatie blijft daarbij trouw aan haar uitgangspunt: iedereen is welkom, mits de sfeer van het nationale karakter behouden blijft.
Wat 4 mei zo bijzonder maakt, is de manier waarop het mensen samenbrengt. Herdenken gaat niet alleen over het verleden, maar ook over hoe we vandaag met elkaar omgaan. Voor jongeren is het vaak de eerste keer dat ze écht stil worden bij wat vrijheid betekent. Ouderen, daarentegen, brengen persoonlijke herinneringen mee die het moment extra beladen maken.
Die twee werelden ontmoeten elkaar op een bijzondere manier, in een ritueel dat ieder jaar opnieuw betekenis krijgt. Je merkt dat het niet vrijblijvend is: mensen voelen de verantwoordelijkheid om het verhaal door te geven – aan kinderen, aan vrienden, aan de samenleving.
Het voorval op de Dam roept geen polarisatie op, maar juist een uitnodiging tot dialoog. Hoe zorgen we ervoor dat 4 mei toegankelijk blijft voor iedereen, terwijl we de waardige toon van de herdenking behouden?
– Tekst gaat verder onder de video –
Dat gesprek hoeft niet alleen op televisie gevoerd te worden, maar kan ook gewoon bij jou thuis, op school of in de buurt. Juist het luisteren naar elkaars beleving maakt de herdenking rijker. Niet door te oordelen, maar door te vragen: wat betekent herdenken voor jou? En hoe kunnen we dat betekenisvol houden?
Het krachtigste moment blijft voor velen hetzelfde: twee minuten waarin alles stilstaat. Geen meningen, geen geluid – alleen de gezamenlijke beleving van wat vrijheid betekent. Die stilte overstijgt verschillen. Ze verbindt mensen met elkaar, met het verleden, en met het besef dat vrijheid iets is dat je moet koesteren.
Niet alleen op 4 mei, maar elke dag opnieuw. De herdenking van 2025 zal herinnerd worden als een plechtige, waardige en verbindende bijeenkomst. Juist doordat er iets gebeurde dat mensen aanzette tot nadenken, werd de betekenis ervan alleen maar groter.
