De formatiepoging van D66 onder leiding van Rob Jetten is in recordtempo uitgelopen op een politieke ramp. Dat concludeert politiek commentator Wouter de Winther in een scherpe analyse in De Telegraaf. Zijn observatie is onverbiddelijk: de partij begon vol bravoure, maar eindigde in chaos. Het gedrag van informateur Hans Wijers, die VVD-leider Dilan Yesilgöz in privéberichten uitschold, heeft het proces volledig ondermijnd.
Politieke moraal onder druk
De Winther schetst een onthutsend beeld van een partij die zichzelf graag presenteert als moreel kompas. D66 profileert zich als de partij van fatsoen en vernieuwing, maar achter de schermen blijkt een ander gezicht. De woorden van Wijers – die Yesilgöz “die feeks van de VVD” noemde – hebben het zorgvuldig opgebouwde imago van respect en integriteit in één klap aangetast. Het contrast tussen de publieke moraal en de interne omgangsvormen is pijnlijk zichtbaar.
Van ‘nieuw leiderschap’ naar oude arrogantie
De Winther herinnert eraan dat D66 tijdens de verkiezingen van 2023 nog sprak over ‘nieuw leiderschap’. Onder Sigrid Kaag wilde de partij zich onderscheiden door een andere, meer verbindende bestuursstijl.
Maar volgens De Winther zien we nu opnieuw de oude arrogantie terug. “Nu krijgt iedereen een inkijkje in hoe er op het deftigste partijniveau over vrouwen wordt gesproken,” schrijft hij. De partij die anderen verweet aan seksisme te doen, blijkt intern precies dat gedrag te vertonen.
Rol van informateur Hans Wijers
De Winther maakt duidelijk dat de misstap van Wijers geen eenmalig incident was. Volgens hem handelde de informateur vanuit een duidelijke politieke missie: het forceren van een linkse coalitie.
Uit appverkeer, ingezien door NRC, bleek dat Wijers openlijk zijn voorkeur uitsprak voor samenwerking tussen D66 en GroenLinks-PvdA. Tijdens een bijeenkomst noemde hij Yesilgöz zelfs een leugenaar. Dat Wijers zich als onafhankelijk presenteerde, noemt De Winther dan ook onhoudbaar.
Formatie in puin
De gevolgen zijn desastreus. De geloofwaardigheid van D66 ligt aan diggelen, en de relaties met VVD en JA21 zijn zwaar beschadigd. Wat begon als een poging tot herstel van vertrouwen, is geëindigd in wantrouwen en verdeeldheid. Rob Jetten, die zich opstelde als vernieuwer, heeft volgens De Winther het tegenovergestelde bereikt. De politieke schade is groot en de kans op herstel lijkt voorlopig klein.
Jetten waande zich premier
De Winther beschrijft hoe Jetten zich gedroeg alsof hij al premier was, terwijl zijn formatie uiteenvalt. “Jetten waande zich vrijdag al premier, toen hij aankondigde naar Groningen te reizen vanwege de aardbeving,” schrijft hij.
Volgens De Winther symboliseert dit precies wat misgaat binnen D66: een partij die denkt recht te hebben op de macht zonder daadwerkelijk iets te leveren. Het zelfvertrouwen is groot, maar de resultaten blijven uit.
Imago van vernieuwing in scherven
De Winther concludeert dat de glans van Jettens belofte tot een frisse start volledig verdwenen is. D66 probeerde het hautaine imago van Kaag af te schudden, maar faalde daarin. “Het geldt ook voor de camouflage van het oude imago van D66, waar de kiezer in 2023 massaal afscheid van nam,” schrijft hij. De partij die zichzelf moreel verheven achtte, blijkt opnieuw vast te zitten in zelfgenoegzaamheid.
De Winther’s vernietigende conclusie
“Inmiddels is zijn formatie een rommeltje geworden, oogt zijn partij niet in control en zijn de verhoudingen met rechts nu al beschadigd,” aldus De Winther. De observatie laat weinig ruimte voor twijfel. Jetten beloofde een nieuwe bladzijde in te slaan, maar is volgens de columnist zelf het symbool van politieke stagnatie geworden. D66 wilde de chaos stoppen, maar is zelf de chaos geworden.
Hypocrisie als zwaktepunt
Wat resteert is een partij die lijdt onder haar eigen morele superioriteit. De affaire-Wijers laat zien hoe groot het verschil is tussen wat D66 zegt en wat ze doet. De partij die bruggen wil slaan, bouwt muren van wantrouwen. Jetten’s D66 is geen vernieuwende beweging, maar een herhaling van oude fouten – met hoogmoed als rode draad.
Gemiste kans voor het land
De Winther benadrukt dat de mislukte formatie verder reikt dan partijpolitiek. Terwijl Nederland kampt met grote uitdagingen rond energie, migratie en koopkracht, verliest D66 zich in machtsspelletjes en persoonlijke vetes. De vraag dringt zich op of de formatie bedoeld was om het land vooruit te helpen, of enkel om de VVD buiten spel te zetten. Het antwoord lijkt duidelijk, en de kiezer kijkt hoofdschuddend toe.
D66 terug bij af
De conclusie van De Winther is vernietigend: D66 is terug bij af. De partij die zich afzette tegen populisme en polarisatie, is zelf verzand in cynisme. Rob Jetten mag dan denken dat hij premier is, maar zonder coalitie, zonder vertrouwen en zonder geloofwaardigheid blijft er weinig over dan een leider zonder publiek.
Is dit nog te herstellen voor D66, of is het inderdaad het begin van het einde? Praat mee op onze Facebookpagina en deel je mening!
