De nasleep van het Eurovisiesongfestival 2025 houdt de gemoederen flink bezig. Oostenrijk mag dan officieel de winnaar zijn, het is vooral de uitslag van de publieksstemmen die voor rumoer zorgt. De opvallend hoge score voor Israël roept in meerdere landen vragen op, met name in Spanje. De Spaanse publieke omroep RTVE eist volledige transparantie en wil een officiële audit van de stemresultaten.
De Israëlische zangeres Eden Golan behaalde met haar nummer Hurricane een indrukwekkende score onder het publiek. Ze kreeg de meeste stemmen uit landen als Nederland, België en Spanje. Juist die laatste uitslag zorgt voor verbazing. RTVE noemt het opvallend dat zoveel Spaanse kijkers voor Israël zouden kiezen, gezien de felle maatschappelijke kritiek op haar deelname. De omroep kondigde daarom een formeel verzoek tot controle aan bij de European Broadcasting Union (EBU).
Grote verschillen tussen jury en televote
De cijfers die RTVE inmiddels heeft ontvangen, tonen aan dat er in Spanje tijdens de finale 142.688 stemmen zijn uitgebracht. Op basis daarvan eindigde Israël als winnaar van de publieksstemming in dat land. Toch werd Israël door de Spaanse vakjury volledig genegeerd en kreeg het geen enkel punt.
Deze tegenstelling voedt de twijfels over de geloofwaardigheid van het stemproces. RTVE meldde bovendien aanvankelijk slechts een ranglijst te hebben ontvangen, zonder inzage in stemtotalen per land, wat de onrust verder aanwakkerde.
Spanje niet de enige met twijfels over het stemproces
Volgens de Spaanse krant El País zouden ook andere landen overwegen om meer transparantie te eisen. Officieel zijn er nog geen aanvullende auditverzoeken ingediend, maar de spanning rondom de stemprocedure loopt op. De zorgen beperken zich niet tot deze editie. Het gaat ook om het bredere vertrouwen in het hele systeem achter het Eurovisiesongfestival. Als de EBU hierin geen helderheid biedt, dreigt verdere polarisatie onder deelnemers én kijkers.
Politieke context drukt zwaar op het festival
De discussie over de stemmen is niet los te zien van de beladen politieke situatie rond Israël. De deelname van het land riep vooraf al veel weerstand op, met demonstraties, petities en oproepen tot boycot in meerdere landen. Tijdens de halve finale spraken de Spaanse commentatoren Tony Aguilar en Julia Varela zich uit over de situatie in Gaza.
Zij verwezen naar VN-gegevens en steunden een bredere oproep van RTVE om het debat over deelname aan te gaan. De Israëlische omroep KAN diende daarop een klacht in bij de EBU. Die herinnerde vervolgens alle deelnemende landen aan het verbod op politieke uitingen tijdens uitzendingen en waarschuwde voor sancties bij overtreding.
Hoge publieksstem Israël verdacht
In veel landen werd vooraf gehoopt dat Israël uitgesloten zou worden van deelname. De protesten leken het draagvlak bij het publiek te weerspiegelen. Des te schrijnender voelt het voor veel kijkers dat het land alsnog zoveel publieksstemmen ontving. Vooral de Spaanse situatie – waarbij de vakjury Israël negeerde en het publiek massaal stemde – doet de roep om helderheid toenemen. Het wantrouwen richting het stemsysteem is daarmee groter dan ooit.
EBU onder druk om opheldering te geven
Tot nu toe heeft de EBU niet publiekelijk gereageerd op het auditverzoek van RTVE. Toch lijkt het slechts een kwestie van tijd voor de organisatie een standpunt moet innemen. Zonder transparantie blijft de scepsis groeien. De geloofwaardigheid van het Eurovisiesongfestival staat op het spel. Er is eerder kritiek geuit op geopolitieke stempatronen, maar de huidige situatie overtreft voorgaande incidenten. Een onafhankelijke controle kan aantonen of het stemproces integer is verlopen.
Reputatie festival staat op het spel
De ontstane onrust maakt duidelijk dat het Eurovisiesongfestival zich niet langer kan verschuilen achter het idee van apolitiek vermaak. Met oplopende spanningen in Europa verwachten kijkers meer dan alleen een muzikaal feestje. Ze willen een eerlijk en transparant stemsysteem waarin iedere stem telt. Alleen zo blijft het vertrouwen van omroepen, artiesten en publiek behouden.
Gaat het stemproces veranderen?
Of deze situatie tot aanpassingen in het stemsysteem leidt, is nog niet duidelijk. Maar de druk op de EBU om met hervormingen te komen, neemt toe. RTVE heeft de eerste stap gezet door een audit te eisen. Als andere landen dit voorbeeld volgen, kan dit het begin zijn van een breder proces richting transparantie. In een wereld waarin vertrouwen steeds brozer is, geldt dat ook voor een wereldwijd bekeken muziekevenement.
Tijd voor openheid bij de EBU
De komende dagen moet blijken of de EBU bereid is om volledige inzage te geven in het stemproces. Het verzoek van Spanje is geen formaliteit. Het weerspiegelt een groeiend ongenoegen over de wijze waarop stemmen worden verzameld en verwerkt. De organisatie zal moeten aantonen dat het festival niet alleen draait om show, maar ook om eerlijkheid en integriteit. Alleen dan kan het vertrouwen van het publiek hersteld worden.
