De populariteit van contant geld neemt af. Steeds meer mensen verkiezen pinbetalingen en mobiele betalingen via smartphone of smartwatch boven contant geld. Deze verschuiving heeft verschillende oorzaken en brengt belangrijke veranderingen met zich mee, vooral op het gebied van wetgeving. Wat verandert er precies, en wat betekent dit voor jou?
Afname van contant geldgebruik
Het gebruik van contant geld is in de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald. Waar vroeger briefjes en munten de standaard waren, kiezen nu steeds meer mensen voor pinnen of betalen met hun mobiele apparaten.
Deze trend is zichtbaar in winkels waar een pin-only beleid geldt; contante betalingen zijn hier niet langer mogelijk. Dit is toegestaan volgens de Nederlandse wet, die echter ook beperkingen stelt aan grote contante betalingen.
Een belangrijk nadeel van contant geld voor de overheid is het gebrek aan controle. Digitale transacties kunnen worden gemonitord en getraceerd, maar contante betalingen blijven anoniem. Dit maakt het moeilijker om toezicht te houden en illegale activiteiten te voorkomen.
Nieuwe wetgeving in 2025
Voor mensen die regelmatig grote bedragen contant afrekenen, is er belangrijk nieuws. Het kabinet wil een verbod invoeren op contante betalingen boven de € 3.000. Dit verbod geldt voor handelaren en beroepsmatige kopers en verkopers van goederen.
Ze mogen deze limiet niet omzeilen door meerdere kleine betalingen te doen. Deze maatregel is bedoeld om witwassen van crimineel geld moeilijker te maken. Vanaf 31 maart 2025 zal deze wijziging van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) van kracht zijn.
Kritiek op de nieuwe antiwitwaswet
De nieuwe wetgeving stuit op kritiek, vooral van privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens (AP). De AP waarschuwt voor aantasting van fundamentele rechten door wat zij beschouwen als een vorm van massasurveillance.
Dit zou kunnen leiden tot uitsluiting van bepaalde groepen (die ‘unbankable’ worden) en verhoogde risico’s op discriminatie. Ook de Raad van State uitte eerder al zorgen over deze mogelijke negatieve effecten.
De AP benadrukt dat het kabinet zich bewust moet zijn van de gevaren van volledige centrale controle op betalingsverkeer. Volgens hen is dit onwenselijk en vormt het een onrechtmatige inbreuk op de fundamentele rechten en vrijheden van burgers.
Ingebouwde waarborgen
Het kabinet heeft geprobeerd om de bezwaren van de Raad van State en de AP te adresseren door extra waarborgen in te bouwen. Zo geldt de wet niet voor particuliere betalingen onder de 100 euro. Daarnaast wordt na vier jaar geëvalueerd of de nieuwe aanpak effectief is en of aanpassingen nodig zijn.
Toch blijft de kritiek aanhouden. Ook in de Tweede Kamer zijn er veel vragen over de nieuwe plannen. Oppositiepartijen vinden dat het kabinet te ver gaat met deze maatregelen en noemen de wet een “sleepnetwet”. Ze hebben vragen over de grens van 100 euro en de keuze voor dit specifieke bedrag.
Impact op de samenleving
De invoering van een verbod op contante betalingen boven de € 3.000 zal een aanzienlijke impact hebben op de manier waarop grote aankopen worden gedaan.
Het doel is om de strijd tegen witwassen te versterken en de transparantie van financiële transacties te vergroten. Voor consumenten betekent dit echter een verdere beperking van hun betalingskeuzes en mogelijk meer controle door de overheid.
Voor bedrijven, met name in sectoren waar grote contante betalingen gebruikelijk zijn, zal dit een aanpassing vergen in hun werkwijze. Zij moeten zich voorbereiden op meer digitale transacties en mogelijk strengere controles.
De afname van het gebruik van contant geld en de invoering van nieuwe wetgeving rondom contante betalingen hebben grote gevolgen voor zowel consumenten als bedrijven.
Het kabinet hoopt hiermee witwassen en criminele activiteiten beter te kunnen bestrijden. Tegelijkertijd roept deze wetgeving vragen en zorgen op over privacy en fundamentele rechten. Hoe de wet in de praktijk zal uitpakken en welke aanpassingen eventueel nodig zijn, zal de toekomst moeten uitwijzen.